از سواری با موتورسیکلت میتوان به عنوان تجربهای خاص یاد کرد که بسیاری از افراد را به وجد میآورد. طبیعی است که علاقمندان موتورسیکلت نیز همچون دوستداران خودروها پس از مدتی به فکر خرید یک یا چند نمونه از این وسیله دوچرخ و یا ارتقا دادن موتورسیکلت فعلی خود باشند. همانطور که خودروهای متنوعی در بازار وجود دارد، موتورسیکلتها نیز غیر از تنوع برند و ظاهر و رنگ، در ردههای متفاوتی نیز طبقهبندی میشوند چراکه هرکدام برای استفاده در شرایط خاصی طراحی و ساخته شدهاند. برخی برای حرکت در شهر و انجام امور روزمره مناسب بوده و برخی برای شرکت در مسابقات و یا حتی جلب توجه عابران. البته انواعی نیز وجود دارند که ترکیبی از مدلهای مختلف هستند اما به هرحال در این نوشتار قصد داریم به بررسی ردههای مختلف موتورسیکلت که در بازار جهانی موجود بوده و از محبوبیت نزد مشتریان برخوردار هستند، بپردازیم تا علاقمندان این وسیله در هنگام خرید کمتر دچار شک و تردید باشند.
۱ – موتورسیکلتهای خیابانی
انتخاب نوع استاندارد موتورسیکلت در میان خریداران بسیار متداول بوده و هر روز میتوان هزاران دستگاه از این مدلها را در سطح شهرهای کوچک و بزرگ جهان مشاهده کرد زیرا طراحی ساده و مقبولی داشته و برای استفاده روزمره مناسب هستند. این موتورها انواع گوناگونی از ۱۲۵ تا ۱۰۰۰ سیسی داشته که بسته به مدل، برند و قیمت آنها مواردی مثل صندلی، صندوق حمل اشیا و ظرفیت باک میتواند متفاوت باشد. این موتورها در جلو به یک چراغ مجهز هستند که معمولاً ابعاد بزرگی نیز دارد. ابعاد و محل قرارگیری زین به گونهای طراحی شده که برای اکثر افراد مناسب باشد و راندن این مدلها نیز کار سختی نیست.
۲ – موتورسیکلتهای کاب
شاید بهترین راه برای توضیح دادن کلاس CUB این جمله باشد: هر موتورسیکلتی که شبیه هوندا ویو دیدید، قطعاً یک کاب است! ویو (wave) نه تنها در بازار کشورمان بلکه در بازار جهانی هم شهرت دارد چراکه تقریباً نیم قرن است که هوندا تولیدش را با نامهای مختلف همچنان ادامه میدهد طوری که در سال ۲۰۰۸ به رکورد تولید ۶۰ میلیون دستگاهی رسید و پرفروشترین کاب جهان لقب گرفت. از آن تاریخ تا به امروز نیز هیچ کاب دیگری حتی نزدیک به رکورد این ژاپنی محبوب نشده است.
موتورسیکلتهای کاب به لحاظ ظاهری شباهت زیادی به کلاس استریت دارند و فقط فریم جلویی آنها (یا اصطلاحاً نیمتنه جلویی) متفاوت است. همین تفاوت ظاهری باعث شده تا موتورسازان، مجبور شوند هم فضای باک را کوچکتر کنند و هم اینکه جای آنرا به زیر زین منتقل کنند. اما در عوض، جای خالی باک را معمولاً با محفظههای توری و جعبهای شکل پر میکنند تا کارایی بیشتری برای موتورسوار داشته باشد. تفاوت مهم دیگر موتورسیکلتهای کاب با کلاس خیابانی، این است که اکثر موتورسازان ترجیح میدهند برای کاب از کلاچهای اتومات استفاده کنند. بنابراین به لحاظ قیمتی، موتورسیکلتهای کاب گرانتر از مدلهای خیابانی و برابر با اسکوترهاست.
البته دسته ارزانتری هم با نام موپد (Moped) وجود دارد که به نوعی زیرمجموعه کابها به حساب میآیند. موپدها معمولاً از ساختاری سبکتر ساخته شده و طراحی کلی آنها براساس دوچرخه انجام شده است. پیشرانه این موتورسیکلتها کوچکتر از اسکوترها بوده و معمولاً ۵۰ سیسی یا کمتر حجم دارند، چراکه بیشتر از سوخت بنزین، روی انرژی الکتریسیته برای حرکت حساب میکنند. با وجود وزن سبک و قدرت محدود، این نوع از موتورسیکلتهای کاب برای پیمودن مسافتهای کوتاه مناسب هستند.
۳ – موتورسیکلتهای اسکوتر
موتورسیکلتهای اسکوتر را میتوان جزء بحثانگیزترین انواع این وسیله نقلیه دانست. برخی حتی آن را جزء موتورسیکلتها به حساب نمیآورند. بااین حال اسکوترها امروزه در شهرهای مختلف جهان درکنار موتورسیکلتهای معمولی جای خود را در میان مشتریان باز کردهاند و نمیتوان گفت که ایمنی و راحتی کمتری در مقایسه با انواع بزرگتر از خود عرضه میکنند.
این موتورسیکلتهای کوچک به خصوص در کوچههای باریک و خیابانهای کمعرض میتوانند وسیلهای بسیار کارآمد برای جابهجایی باشند. حجم پیشرانه اسکوترها بین ۵۰ تا ۵۰۰ سیسی بوده و محفظه کوچکی نیز برای قرار دادن وسایل دارند. وزن سبک و ارتفاع کم اسکتورها راندنشان را در کوچه و خیابانهای شهر آسان میسازد. در میان اسکوترها هوندا Ruckus برای کیفیت ساخت مناسب و دسترسی قطعات یدکی از وضعیت بسیار خوبی بهرهمند است.
این روزها و با افزایش نفوذ وسایل نقلیه برقی در میان خریداران، پاور اسکوترها شاید از مدلهای بنزینی این موتورسیکلت نیز محبوبتر شدهاند. یکی از محبوبترین اسکوترهای برقی در جهان وسپا است که طراحی مشابهی با مدل بنزینسوز و اصلی دارد. شعاع حرکتی این موتورسیکلت با یکبار شارژ ۱۰۰ کیلومتر بوده که در نسخه X به ۲۰۰ کیلومتر افزایش مییابد که برای یک پاور اسکوتر رقم مناسبی است. همانطور که قبلاً اشاره شد، ارتفاع کم این اسکوترها نسبت به سطح زمین به کاهش ارتفاع مرکز ثقل، فرمانپذیری بهتر و قابلیت بهتر راندن منجر شده است.
۴ – موتورسیکلتهای اسپرت
این نوع موتورسیکلتها همانطور که از نامشان برمیآید،برای حرکت در پیست مسابقات ساخته شدهاند. طراحی بدنه این موتورها به گونهای است که برای حرکت در پیچ و خم مسیرهای پیست ارگونومی لازم را داشته باشند. یکی از مهمترین تفاوتهای میان یک موتورسیکلت اسپرت و مدلهای عادی را میتوان وزن آنها دانست چراکه موتورهای اسپرت معمولاً از مواد سبکی همچون آلومینیوم ساخته میشوند تا قابلیت مانور بهتری داشته باشند. ارتفاع نشیمنگاه معمولاً در موقعیتی بالاتر از موتورهای معمولی قرار گرفته تا پاهای راکب به زمین برخورد نکند که البته این موقعیت برای افرادی که قد کوتاهتری دارند ممکن است کمی مشکل ایجاد کند.
شرکت سوزوکی را میتوان پیشتاز ساخت موتورسیکلتهای اسپرت دانست چراکه با سری مدلهای GSXR از دهه ۸۰ میلادی تولید چنین مدلهایی را آغاز کرد. البته سوزوکی همچنان با قوت به ساخت موتورسیکلتهای اسپرت مشغول بوده و به همین دلیل میتوان مدل GSXR600 که ساخت همین شرکت است را به عنوان یکی از گزینههای مناسب برای خرید پیشنهاد کرد. مدل نامبرده قدرت کافی به همراه تجهیزات لازم را در چنته دارد و میتواند به عنوان یک موتورسیکلت اسپرت-تورینگ نیز در تعطیلات آخر هفته مورد استفاده قرار گیرد.
۵ – موتورسیکلتهای نیکد
اگر با کلاس موتورسیکلتهای اسپرت آشنا شدید، حتماً میدانید که موتورسازان تلاش زیادی میکنند که فلاپهای جلو و جانبی را به بهترین شکل ممکن بسازند. اما یک لحظه صبر کنید! اگر همین فلاپها را از طراحی چنین موتورسیکلتهایی حذف کنید، چه میشود؟ جواب واضح است: شما یک نیکد (Naked) ساختهاید. البته تفاوتهای دیگری هم دارند؛ مثلاً نحوه قرارگرفتن موتورسوار روی نیکدها، چیزی بین کلاس استریت و کلاس اسپرت است. همچنین حذف پوششهای اضافی بدنه، باعث شده تا نسبت قدرت به وزن موتورسیکلت بهتر شود که یعنی نیکدها معمولاً مانورپذیری بیشتری نسبت به استریتها دارند. از طرف دیگر نیکدها، هر حجم پیشرانهای میتوانند داشته باشند؛ از ۱۲۵ سیسی بگیرید تا ۱.۳ لیتر! پس طیف بیشتری از مشتریان، قادر به خریداری آن هستند.
۶ – موتورسیکلتهای کروزر
تولد رده کروزر از موتورسیکلتها را میتوان از ایالات متحده آمریکا دانست. این مدلها که به chopper نیز مشهور هستند، در دهه ۳۰ میلادی در آمریکا ساخته و از دهه ۵۰ به مرور محبوب شدند و کمکم راه خود را به سایر بازارهای جهان نیز باز کردند. نام کروزر به این دلیل انتخاب شده که این مدلها برای طی کردن مسیرهای طولانی و سفر در جادهها طراحی شده و مورد استفاده قرار میگیرند.
این موتورها ظاهری خشن و مردانه دارند، نکته جالب دیگر در این رده نحوه قرارگیری سرنشین است که میتواند پاها را به جلو برده و دستگیرهها را که در ارتفاعی بالاتر قرار دارند، بگیرد.
معمولاً مدلهای کروزر را به فرمانپذیری آسان و قدرت گشتاور آنها میشناسند هرچند که معمولاً رقم اسببخار پیشرانه این مدلها زیاد نیست. اضافه کردن یک محفظه بار میتواند کاربردی بودن این موتور در هنگام سفر را بیشتر به چشم آورد. حجم پیشرانه این مدلها میتواند ۱۰۰۰ سیسی یا بیشتر باشد که به قیمت و برند سازنده بستگی دارد.
معمولاً هنگامی که از موتورهای کروزر صحبت میشود نام برند هارلی دیویدسون بر ذهن و زبان علاقمندان جاری میشود. کار به جایی رسیده که بسیاری افراد، حساب محصولات این برند را از سایر موتورسیکلتهای کروزر جدا کرده و جایگاه جداگانهای برای هارلی دیویدسون در دنیای موتورسیکلت قائل هستند. هرچه باشد مدلهای ساخت این برند که از دهه ۶۰ میلادی تاکنون حضور فعالی دارد، در طول سالهای طولانی در بازارهای مختلف قابل خریداری بوده و موفق به جلب اعتماد و علاقه افراد زیادی شدهاند. گذشته از این، مدلهای هارلی دیویدسون باعث تولد فرهنگ و سبک زندگی تازهای در جوامع مختلف شدهاند.به هرحال اگر در میان انواع مختلف کروزر به دنبال مدلی مناسب میگردید H-D Low Rider را میتوان نمونهای مناسب دانست که برای سفرهای طولانی آخر هفته و یا پیمودن مسیرهای کوتاه بسیار مناسب خواهد بود.
۷ – موتورسیکلتهای تورینگ
اگر به طی کردن مسیرهای طولانی با موتورسیکلت علاقه دارید، یک موتورسیکلت از نوع تورینگ میتواند برای شما مناسب باشد. این موتورسیکلتها سواری راحت و پایداری داشته و نسبت به سایر نسخهها،فضای بیشتری برای قرار دادن لوازم در اختیار سرنشین قرار میدهند. ابعاد بدنه این موتورها بزرگتر از سایر ردهها است. به دلیل استفاده از این موتورها در مسیرهای طولانی، شیشه بزرگی در جلوی آنها نصب شده تا از راکب در مقابل شدت باد و ناملایمات جوی احتمالی حمایت کند. این موتورسیکلتها معمولاً به پیشرانههای حجیم و قدرتمندی مجهز هستند تا در هنگام پیمودن مسیرهای بزرگراهی قدرت کافی داشته باشند. یک نمونه مناسب از این نسخه را میتوان هوندا Gold Wing دانست که شاید محبوبترین موتورسیکلت تورینگ نباشد اما یکی از بهترینها در این رده است. امروزه مشاهده مدلهای قدیمیتر از این موتورسیکلت با کارکرد بیش از ۱۶۰ هزار کیلومتر امری بسیار شایع است. نکته جالب اینکه بسیاری از صاحبان نمونههای قدیمی از این موتورسیکلت از ابتدا مالک آن بوده و خاطرات جالب و شنیدنی زیادی از سفرهای دور و دراز خود با هوندا Gold Wing دارند.
زیرمجموعه دیگری از این دسته با نام اسپرتتورینگ نیز در بازار حضور دارد. موتورسیکلتهای اسپرت تورینگ همانطور که از نامشان معلوم است، ترکیبی از مدلهای اسپرت و تورینگ هستند. معمولاً ارتفاع صندلی آنها بالاتر از مدلهای تورینگ بوده و البته فضای بهتری برای قراردادن اشیا نسبت به مدلهای اسپرت دارند. این موتورسیکلتها به خوبی قابلیتهای مناسب هردو نوع را ترکیب کرده و برای سفرهای تفریحی و یا پیمودن مسیرهای طولانی با جمع دوستان میتوانند بسیار مناسب باشند. سایز پیشرانه این موتورها ابعاد متفاوتی دارد که بنا به نیاز مشتری میتواند از انواع میانه تا بزرگ متغیر باشد. مدل Concours14 ABS که ساخت شرکت ژاپنی کاوازاکی است را میتوان به عنوان نمونهای خوب از موتورسیکلتهای اسپرت تورینگ مثال زد. قدرت پیشرانه این مدل برای پیمودن مسیرهای طولانی بسیار مناسب و راضیکننده است.
۸ – موتورسیکلتهای ادونچر
ظاهر این نوع از موتورسیکلت که به adventure bike (موتورهای ماجراجویی) نیز مشهور هستند، چیزی میان مدلهای استاندارد و اسپرت بوده که نشان از قابلیتهای این نوع موتورسیکلت برای ارائه بهترینهای هردو رده به صورت یکجا به راکب خود دارد. این موتورسیکلتها را میتوان در پیستهای مسابقه و یا مسیرهای سنگلاخ راند زیرا در عین پایداری مناسب، از قابلیتهای زیادی برای پرش نیز برخوردار هستند. لازم بهذکر است نوع دیگری از این موتورها وجود دارد که به نام dual sports bike و یا موتورهای اسپرت دوگانه معروف بوده که مجهز به چراغ و بوق هستند تا برای راندن در مسیرهای شهری مخصوصاً در هنگام شب، عملکرد مناسبتری داشته باشند. در این مدل سیستم تعلیق برای طی کردن مسیرهای آفرود نیز آمادگی بیشتری داشته و ارتفاع صندلی راکب نیز بالاتر است. معمولاً امکان نصب تجهیزات اضافه روی این موتورسیکتها وجود ندارد اما برای یک سفر بیرون از شهر در آخر هفته بسیار مناسب هستند. مدل ۱۰۹۰ Adventure R ساخت شرکت KTM را میتوان به عنوان نمونهای مناسب مثال زد که قابلیتهای یک موتور آفرود را با ظاهری اسپرت به خوبی ترکیب کرده است.
۹ – موتورسیکلتهای کراس
موتورسیکلتهای کراس برای رقابت در مسیرهای ناهموار ساخته شده و قابلیتهای زیادی در پیمودن این مسیرها و مخصوصاً پریدن دارند چراکه سیستم تعلیق آنها با ارتفاع بیشتر نسبت به سایر نسخهها مخصوص همین امور طراحی شده است. علاوهبراین محل قرارگیری زین این موتورها بسیار بالاتر از موتورهای عادی بوده تا بتوانند از پس پیمودن مسیرهای ناهموار بربیایند. از مهمترین سازندگان موتورسیکلتهای کراس میتوان به شرکتهای ژاپنی هوندا و کاوازاکی اشاره کرد.
۱۰ – موتورسیکلتهای اندورو
موتورسیکلتهای اندورو ((Enduro برای شرکت در مسابقاتی با همین نام طراحی و ساخته شدهاند. این رقابت شامل مسیرهای سخت و پرچالشی است که طی آن، موتورسواران با سختیهای زیادی برای عبور از مسیر روبهرو بوده و باید طبق برنامه زمان بندی شده مسیر را به پایان برسانند.
موتورسیکلتهای اندورو از نظر ظاهری بسیار شبیه به مدلهای کراس بوده و در حقیقت براساس آنها ساخته شدهاند. این موتورها از امکاناتی چون باک بزرگتر بنزین، پیشرانههای تقویت شده به منظور دوام بیشتر و حفاظت شده در برابر ورود آلودگی و گل و لای بهره میبرند. سیستم تعلیق این موتورسیکلتها برای طی نمودن مسیرهای طولانی آماده بوده و قابلیت اطمینان بالایی دارند.
معمولاً پیشرانه موتورسیکلتهای اندورو نمونهای تکسیلندر و دو زمانه بوده که بین ۱۲۵ تا ۳۶۰ سیسی حجم دارد. البته امکان نصب پیشرانههای چهار زمانهای که بین ۱۹۵ تا ۶۵۰ سیسی حجم دارند نیز فراهم است. ناگفته نماند بسیاری از شرکتکنندگان رقابت اندورو ترجیح میدهند نمونهای را در اختیار داشته باشند که به پیشرانه کوچکتری مجهز شده زیرا سبکتر بوده و قابلیت مانورپذیری آن بالاتر خواهد بود. با این حال در مسیرهای خشک و خاکی موتورسیکلتهایی که وزن بیشتری دارند میتوانند عملکرد بهتری داشته باشند.
خرید موتورسیکلت
پس از مطالعه این مطلب احتمالاً به این موضوع فکر میکنید که تنوع مدلهای موتورسیکلت تا چه حد زیاد است. واقعیت این است که درست فکر میکنید، زیرا به غیر از انواع ردهها و برندهایی که در بازار موتورسیکلت وجود دارند، هرکدام از شرکتها یک محصول را با چند پیشرانه یا امکانات مختلف ارائه میکنند. اگر تصمیم به خریداری موتورسیکلت دارید، بهترین کار این است که ابتدا نیازهای خود را شناسایی کنید. پس از این کار میتوانید سراغ رده مناسب خود رفته و به شناسایی برندهایی بپردازید که محصولی برای عرضه در آن رده دارند. پس از آن نوبت به بررسی مدلها و امکانات هرکدام از محصولات میرسد. در این میان استفاده از تجربیات افرادی که تجربه مالکیت موتورسیکلت موردنظر شما را داشتهاند نیز نباید فراموش شود. پس از انتخاب گزینههای نهایی، میتوانید به نزدیکترین نمایندگی فروش موتورسیکلت سر بزنید و مدلهای موردنظر خود را از نزدیک مشاهده کنید و حتی در صورت امکان تجربهای هرچند کوتاه از سواری با آنها به دست آورید. پس از انجام تمام این بررسیها بعید است که از انتخاب خود پشیمان شوید.